Với những doanh nhân như vậy, việc hàng hoá Việt Nam xuất khẩu đi các nước mà chỉ có gắn mỗi chữ “Made in Vietnam” như hiện nay là không đủ, họ muốn bán sản phẩm do người Việt Nam sáng tạo đi khắp thế giới với thương hiệu riêng của người Việt Nam.
 
Mơ ước và phấn đấu cho hai chữ Việt Nam rạng ngời, lấp lánh khắp năm châu thông qua thương hiệu Việt, đó chính là bản lĩnh doanh nhân, bản lĩnh rất cần được khơi dậy và vun đắp của người Việt Nam hôm nay.

Bài báo đăng trên Báo Thương Mại (Nay là Báo Công Thương), Số ngày 01.07.2005
Nguyễn Liên Phương

Một lần ở Sydney, tôi gặp anh bạn Việt kiều sống ở Úc đã trên hai mươi năm, sau câu chuyện về quê hương, anh khoe với tôi về con anh, một chàng trai sinh trưởng tại Úc, tốt nghiệp hạng ưu ngành công nghệ thông tin Đại học Sydney, hiện đang đi làm cho một công ty Úc với mức lương 190.000 đôla Úc một năm. Anh say sưa nói: “Thế hệ người Việt ở đây như tôi với anh coi như bỏ đi được rồi, lớp trẻ như con trai tôi mới đúng là tương lai của người Việt mình”. Tôi nói với bạn, tất nhiên tương lai của người Việt ở Úc không thể trông chờ vào thế hệ tôi và anh, những người sinh trưởng ở Việt Nam rồi mới sang đây lập nghiệp, và tôi rất mừng cho gia đình anh có cậu con trai học hành thành đạt như vậy, nhưng tôi không nghĩ rằng đó là tương lai của người Việt. Theo ý tôi, nếu con trai anh dám mở một công ty phần mềm, dám cạnh tranh với các công ty của Úc bằng chính sản phẩm hoặc dịch vụ của cậu ấy, thì dù thu nhập hiện tại có kém hơn vài lần so với mức lương đi làm, tôi thấy đó mới là tương lai của người Việt.
 
Kiều bào ta ở nước ngoài, phần đông sinh sống ở các nước phát triển, rất chịu khó lo cho con cái học tập, tỉ lệ học giỏi và đỗ đạt của con em người Việt thường rất cao, nhưng phần lớn sự đầu tư này đều hướng đến một chỗ làm tốt, yên ổn với mức thu nhập dễ chịu trong các công ty của người da trắng.
 
Người Việt ở các nước phát triển nếu làm kinh doanh thường mở các dịch vụ như tiệm tạp hoá, cửa hàng thực phẩm á châu, tiệm làm móng chân móng tay và đông nhất là nhà hàng. Ở Úc có nhiều nhà hàng của người Việt cứ vài năm lại thay chủ mới, có khi chủ chỉ là quay vòng vợ chồng, con cái, anh em trong một gia đình.

Người ta đổi chủ không phải vì làm ăn thất bát hoặc muốn sang cho người có khả năng quản lý tốt hơn, mà cái chính là để tránh phải nộp thuế lợi tức, cứ mỗi lần thay chủ mới thì trên giấy tờ nhà hàng đó lại thành doanh nghiệp mới, lại có thể khai báo với chính quyền là chưa có lãi. Nhà hàng là lĩnh vực đầu tư ngắn hạn, không thể cứ khai chưa có lãi dài dài được, nên vài năm lại phải thay chủ để nó luôn luôn là doanh nghiệp mới.

Các doanh nghiệp ở Việt Nam thường kêu ca lực cản cho sự phát triển của họ là môi trường kinh doanh còn nhiều trở ngại. Tất nhiên là có lý do đó. Nhưng nếu nhìn ra nước ngoài, nhiều kiều bào ta đang kinh doanh ở những nước tiên tiến có môi trường đầu tư tốt hơn ở trong nước rất nhiều, nhưng sao cũng không lớn lên được? Ngoại trừ một vài quán phở người Việt quen tên thường bảo nhau đến đấy ăn cho đỡ nhớ quê hương, hầu như chúng ta chẳng có lấy một thương hiệu nào khả dĩ làm cho người Âu – Mỹ phải biết đến.
 
Tính chung cả trong nước và ở nước ngoài, tỉ lệ người Việt giầu có ngày một tăng lên, xét ở khía cạnh đời sống đó là điều đáng mừng, chứng tỏ đồng bào ta rất biết cách làm ăn và nhiều người làm ăn khấm khá. Nhưng nếu đi sâu vào sự giầu có ấy mà tìm hiểu, thì sẽ thấy phần nhiều những đồng tiền được kiếm ra bằng cách không mấy đàng hoàng. Thu nhập cá nhân kiểm chứng được hoặc thuế lợi tức doanh nghiệp thực nộp cho Nhà nước không tương xứng nếu không muốn nói là khác quá xa với sự giàu có kia.

Thời gian gần đây, trên nhiều diễn đàn, các doanh nghiệp của ta thường nói đến cụm từ thương trường là chiến trường, đã là chiến trường thì ắt có ta và địch, có kẻ thù, và kẻ thù của doanh nghiệp chúng ta thường được miêu tả là các đại công ty nước ngoài, các tập đoàn đa quốc gia nhiều mưu mẹo, lắm thủ đoạn kinh doanh. Đúng là kinh doanh phải có thủ thuật, mưu kế, nhưng các tập đoàn, các công ty đa quốc gia kia không chỉ có vậy, cái chính mà họ có là sự sáng tạo không ngừng vì nhu cầu của khách hàng, vì người tiêu dùng và sự sẵn sàng chấp nhận cạnh tranh ở bất cứ đâu, trong bất cứ hoàn cảnh nào.
 
Tôi có một người bạn là giám đốc một doanh nghiệp địa phương chuyên ngành vật liệu xây dựng. Khi tỉnh có chủ trương cổ phần hoá một số doanh nghiệp trong đó có doanh nghiệp của anh, anh đã mất nửa năm trời đôn đáo ra Hà Nội để tìm cách “chạy” cho doanh nghiệp của mình chui vào một Tổng công ty nhà nước, để tránh bị cổ phần hoá. Những giám đốc doanh nghiệp không thực tâm muốn cổ phần hoá như vậy hiện rất nhiều. Mặc dù bên ngoài họ hô hào rất to ủng hộ chủ trương cổ phần hoá của Nhà nước.
 
Tôi nghĩ kẻ thù lớn nhất của các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay chính là nỗi sợ: sợ phải công khai, sợ phải minh bạch, sợ phải làm ăn đàng hoàng, sợ phải cạnh tranh sòng phẳng. Tính khuất tất trong cách làm ăn của doanh nghiệp người Việt, cả ở trong nước và nước ngoài, cả ở Đông Âu và Tây Âu, còn rất phổ biến.
 Chừng nào chúng ta còn chưa học được cách làm ăn đàng hoàng, minh bạch,  tìm kiếm lợi nhuận trong mối tương quan với lợi ích của người tiêu dùng, lợi ích của xã hội thì chúng ta còn chưa thể nói đến việc xây dựng nên những thương hiệu mạnh, vốn là niềm tự hào của quốc gia.
Trên thế giới ngày nay, có một định nghĩa ngày càng phổ biến: một quốc gia hùng mạnh về kinh tế là quốc gia sở hữu nhiều thương hiệu mạnh. Thương hiệu mạnh trong thời đại toàn cầu hoá là thương hiệu có khả năng hội nhập sâu vào nền kinh tế thế giới.

Con đường để một thương hiệu nào đó của người Việt trở thành thương hiệu mạnh hiện còn khá xa vời. Nhưng với truyền thống quật cường và sức sống mãnh liệt của dân tộc Việt, sau hơn một thập niên mở cửa phát triển kinh tế, chắc chắn chúng ta hiện có những doanh nhân đang ngày đêm nuôi chí lớn, muốn góp phần đưa thương hiệu Việt vượt ra khỏi tầm biên giới quốc gia.

Họ đang mơ ước và phấn đấu đến một ngày nào đó, có những thương hiệu Việt được người tiêu dùng ở nhiều nơi trên thế giới ngưỡng mộ. Nhưng những doanh nhân dũng cảm như vậy hiện đang rất đơn độc, và như lời anh Đặng Lê Nguyên Vũ – Giám đốc Công ty Cà phê Trung Nguyên – là họ đang phải đối mặt trong một cuộc cạnh tranh không cân sức với các đại công ty, các tập đoàn kinh tế hùng mạnh của nước ngoài. Ai có thể giúp những doanh nhân như vậy trong cuộc bứt phá để vươn lên xây dựng một thương hiệu mạnh, câu trả lời chính là Nhà nước, Nhà nước cần phải có chính sách giúp đỡ họ.

Chúng ta rất vui mừng khi được biết Đại học Quốc gia Hà Nội đang có chương trình phát hiện và đào tạo nhân tài, với mong muốn các em sau này sẽ trở những nhà lãnh đạo, những doanh nhân tài năng. Đài truyền hình Việt Nam có chương trình “Khởi nghiệp” nhằm đỡ đầu cho những bạn trẻ có khả năng và đang nuôi chí trở thành nhà doanh nghiệp. Những chương trình như vậy rất cần thiết cho sự hình thành và phát triển nguồn nhân lực bậc cao của đất nước sau này. Nhưng hiện chúng ta đang thiếu một chương trình hỗ trợ cho những doanh nhân thực thụ đang ngày đêm phấn đấu không mệt mỏi cho những thương hiệu Việt Nam có khả năng hội nhập trên thương trường quốc tế.

Với những doanh nhân như vậy, việc hàng hoá Việt Nam xuất khẩu đi các nước mà chỉ có gắn mỗi chữ “Made in Vietnam” như hiện nay là không đủ, họ muốn bán sản phẩm do người Việt Nam sáng tạo đi khắp thế giới với thương hiệu riêng của người Việt Nam.
Mơ ước và phấn đấu cho hai chữ Việt Nam rạng ngời, lấp lánh khắp năm châu thông qua thương hiệu Việt, đó chính là bản lĩnh doanh nhân, bản lĩnh rất cần được khơi dậy và vun đắp của người Việt Nam hôm nay.

(Nguồn LPVN: http://lpvn.com)